Homo Erectio

Essentie

Het object bestaat uit twee delen: Het bronzen lemmet en het stenen handvat.

Het bronzen lemmet symboliseert twee hoofdzakelijke dingen. Ten eerste de functie, de dolk, staat voor agressie en dominantie. Een eigenschap die bij onze verre voorouders, en meeste diersoorten, belangrijk was in he keuzeproces van de
voortplanting. Ten tweede is de verschijningsvorm, het brons. Dit staat voor geld en rijkdom. Na de periode van de handbijl is het voor de vrouwen veel belangrijker geworden of een man kon voorzien in bepaalde middelen. Dit is tegenwoordig nog steeds te zien, waarbij de ‘middellen’ verandert zijn van prooidieren naar mooie auto’s en dure huizen.

Het stenen handvat geeft het object een unieke uitstraling. Niet alleen door het bijzondere materiaal, maar ook door de vorm. Het ziet er namelijk uit als een penis. De penis is uiteraard een symbool voor de voortplanting, maar ook voor seksuele selectie. Zoals eerder vermeld is de penis van de moderne mens een gevolg van de voorkeuren
van onze voorouders. De lengte van de penis, evenals de grootte van de borsten en billen van de vrouw, verschaffen geen essentiële voordelen bij het voortplanten. Daarnaast biedt de vorm ook enige ergonomische voordelen.

Swipe hieronder en zie het maakproces van Homo Erectio!

Lees hier het verhaal achter Homo Erectio.

Vergelijking

Hoe verhoudt het verleden en haar tools zich tegen het heden?

Veel gereedschappen zijn door de jaren heen geïnnoveerd en verbeterd, andere zijn verwaterd doordat ze vervangen werden door betere of juist doordat ze niet meer relevant waren.

Het leek mij dan ook het interessants om iets van het verleden in het licht te zetten en te vergelijken of vertalen naar iets uit de tijd van nu.

Acheulaen

Dit bijzondere stukje steen is al meer dan 1,5 miljoen jaar oud en blijkt veel belangrijker voor ons te zijn geweest dan vele weten.

De acheulean, ook wel handbijl. Is een door de mens gefabriceerd stukje gereedschap. Het is een steen, iets in de richting van vuursteen, waar enorm veel tijd en aandacht ingestoken is om het perfect symmetrisch en scherp te krijgen. Het is gevonden in afrika, het nabije Oosten en bijna heel Europa. Deze tools werden gebruikt door verschillende menssoorten als de Homo Erectus en Homo Heidelbergenis.

Grote aantallen op vindplaatsen?

Er zijn een heel aantal handbijlen gevonden door de tijd heen. Toch was is er iets bijzonders aan deze vondsten, de handbijlen lagen namelijk in grootte aantallen in een relatief kleine omgeving.

Zo veel tijd investeren voor wat?

Ook is het interessant dat deze artefacten bijzonder moeilijk zijn om te maken. Er zijn verscheidende filmpjes op het internet te vinden, waarin moderne mensen deze handbijlen maken.

Ik zelf heb het getracht een acheulean te maken, dit met weinig succes. Het is namelijk niet zo dat je twee stenen simpelweg op elkaar ramt. Er komt een stukje hand-oog coördinatie, kracht uitput en zelfbeheersing bij kijken. Om er maar een paar te noemen.

Na wat onderzoek stuitte ik op een interessant artikel. Tegenwoordig denken mensen dat wij in alle opzichten betere versies zijn van onze voorouders, maar niets is minder waar. Tegenwoordig heeft men namelijk voor alles een hulpmiddel en zijn er voor alle andere dingen in het leven experts. Mensen die iets beter kunnen dan jij; Boekhouding, juridische zaken, koken of ontwerpen. Maar vroeger moest ieder individu instaat zijn om alles, wat men nodig heeft om te overleven, zelf te kunnen.

Zo was de prefrontale cortex (BRON), het deel in je brein wat betrokken is bij cognitieve en emotionele functies als beslissingen nemen, plannen en sociaal gedrag, vroeger beter ontwikkeld. Hiermee waren onze voorouders stukken beter in staat om bijvoorbeeld een handbijl te maken.

Sommige niet praktisch of bruikbaar?

Wat frappant is aan sommige handbijlen is het feit dat zij totaal niet bruikbaar zijn. Sommige zijn enorm groot of lastig vast te houden zonder je eigen handen open te halen. Dit gegeven heeft er voor gezorgd dat er een uitgebreider onderzoek is gedaan naar de handbijl. Hieruit is gebleken dat de Acheulean een onderdeel is geweest van het keuzeproces voor voortplanting van onze voorouders.

Waarom de symmetrie?

Symmetrie is van nature aantrekkelijker voor het oog voor zowel mensen, als dieren en dan vooral rond de y-as. Dit is een ingeprente perceptuele voorkeur. De symmetrische artefacten trokken dus meer aandacht van de vrouwelijke bevolking vroeger.

Seksuele Selectie

Seksuele selectie is het makkelijkst uit te leggen aan de hand van een voorbeeld, namelijk de pauw. Wie kent deze wonderbaarlijke vogel niet, met zijn enorm kleurrijke staart. Dit is een perfect voorbeeld. Door de kleurrijke veren op de staart van de pauw kan een mannetje de vrouwtjes imponeren. En dit is niet omdat de vrouwtjes opgewonden raken van de felle kleuren, maar er schuilt nog iets achter. Een mannetjes pauw met ‘mooie’ staart heeft namelijk een grotere kans op overleven in het wild. Vijanden verliezen hierdoor eerder hun interesse dan wanneer een pauw een doffe staart heeft. Dus voor de vrouwtjes in het noodzaak om een mooie staart te kiezen, als zij hun kinderen een hogere kans op overleven gunnen.

Dit is één van de twee principes in seksuele selectie, namelijk de ‘handicap principle’. Hierin is het essentieel dat de goede genen van de partner worden overgenomen. Dit zie je terug bij enorm veel dieren, allemaal met de reden om hun kinderen de hoogste kans op overleven te verzekeren.

Een tweede principe is de ‘runaway principle’ waarbij er meer wordt gelet op de esthetische eigenschappen van een partner. Hierbij kun je denken aan een vel gekleurd insect, waarbij de kleur verder geen invloed heeft op hun overlevingskans. Er zitten dus verder geen voordelen aan het kiezen van een mannetje volgens dit principe, hierin worden simpelweg de perceptuele voorkeuren beïnvloed. Een ander interessant voorbeeld hiervoor is bijvoorbeeld het uiterlijk van de mens. Wanneer je namelijk de penis van de man, of de borsten en billen van een vrouw, vergelijkt met onze naaste verwanten (primaten) dan is er een duidelijk verschil is grootte. Door de jaren heen zijn bepaalde lichaamsdelen groter geworden en dit heeft niet perse functionele voordelen. Dit komt puur door de voorkeuren van onze voorouder.

Dan komen we weer terug bij de Acheulean. Hoe heeft dit een onderdeel kunnen spelen in het keuzeproces van de voortplanting van onze voorouders? Mensen hebben van nature, naast de eventuele vergrote geslachtsdelen of iets dergelijks, niet hele duidelijke verschillen ten opzichte van elkaar. Wij hebben geen grote horens of tanden, waar wij onze vrouwen mee konden imponeren. Ook was het vroeger niet zo dat een man een vrouw kon versieren door middel van humor. Hoe kon je dan laten zien wat jij allemaal in huis had? Juist het maken van een handbijl. Wanneer een man een goede handbijl kon maken, bewees hij dat hij over een aantal essentiële vaardigheden beschikte. Hij was goed in het vinden van geschikte materialen in het gebied (cognitieve vaardigheden), hij kon een plan goed uitvoeren, hij was sterk en had een goede coördinatie en hij was vastberaden. Voor een onze vrouwelijke voorouders waren dit goede eigenschappen, waardoor een man in de smaak viel. Hierbij was het maken van een symmetrische handbijl ook essentieel, want dit trok simpelweg meer aandacht. Maar hoe zorg je er dan voor dat er niet wordt vals gespeeld? Want als jij als mannetje vrijwel niets kon, maar toevallig een perfect symmetrische handbijl tegenkwam. Dan zou dit betekenen dat alle vrouwen denken dat jij over perfecte genen beschikt. En dit dilemma beantwoord direct ons volgende vraagteken, waarom er zoveel ongebruikte handbijlen zijn gevonden. Vrouwen keken vroeger toe hoe de mannen een handbijl maakte, waarna deze simpelweg werden afgedankt.

Einde van de Acheulean

Na verloop van tijd werd de handbijl ingewisseld voor ander soort, praktischere stukken gereedschap. Deze verandering deed zich voort rond de introductie van de Homo Sapiens. De reden hiervoor is dat wij, mede dankzij de handbijl, een ander dieet kregen. Een dieet waar meer eiwitten genuttigd werden, van bijvoorbeeld vlees. Hierdoor zijn onze hersenen stukken groter geworden en dit kost een hele hoop energie. En om de hersenen in goede conditie te houden moet er dus veel gegeten worden. Dit heeft voor een verandering gezorgd in de keuzecriteria van de vrouwen. Het was voor hun niet meer zo relevant om een man te kiezen met de beste genen, maar een man die haar kon voorzien van essentiële middelen. Wanneer de vrouw zwanger was, was zij niet in staat om zelf een dier te vangen en al helemaal niet wanneer zij een baby had, die ook voedsel nodig heeft. Daarom werd het verschaffen van voedsel een belangrijker onderdeel in het leven van een man. Dit heeft er ook voor gezorgd dat de handbijlen langzamerhand zijn ingewisseld voor meer bruikbare gereedschap zoals speren en pijl en boog.